ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ & ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ
ΠΑΙΔΙΚΗ ΔΥΣΦΑΓΙΑ
Ο ρόλος του Λογοθεραπευτή
Οι διαταραχές σίτισης και κατάποσης (δυσφαγία) αναφέρονται στη δυσκολία που εμφανίζεται σε κάθε στάδιο της φυσικής διαδικασίας από την αποδοχή τροφής και υγρών στο στόμα έως την είσοδό τους στο γαστρεντερικό σύστημα.
Η διαταραχή σίτισης ή κατάποσης περιλαμβάνει την άτυπη αναπτυξιακά πρόσληψη τροφής και υγρών π.χ. να μην αποδέχεται απαραίτητα για την ηλικία υγρά ή στερεά τροφή, δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιεί κατάλληλα για την ηλικία του σκεύη σίτισης, ή δεν είναι σε θέση να σιτίζεται μόνος του.
Ένα παιδί με δυσφαγία μπορεί να αρνηθεί την τροφή, δέχεται μόνο μια περιορισμένη ποικιλία, ποσότητα τροφών και υγρών, ή παρουσιάζει συμπεριφορές κατά τα γεύματα που είναι ακατάλληλες για την ηλικία του.
Δυσφαγία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της κατάποσης. Αν και υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις σχέσεις μεταξύ των ανατομικών στοιχείων, της φυσιολογίας του μηχανισμού κατάποσης σε σχέση με την ηλικία (νεογνά, παιδιά, ενήλικες), τυπικά ορίζονται τρία στάδια/ φάσεις κατάποσης:
Στοματικό προπαρασκευαστικό στάδιο
παρασκευή της τροφής ή των υγρών στη στοματική κοιλότητα για να σχηματίστει βλωμός – «πιπίλισμα», χειρισμός μαλακών βλωμών, μάσημα στερεάς τροφής. Στοματική Φάση: περιλαμβάνει τη μετακίνηση ή την προώθηση του βλωμού προς τα πίσω μέσω της στοματικής κοιλότητας.
Φαρυγγική Φάση
έναρξη της κατάποσης με τη μετακίνηση του βλωμού στο φάρυγγα.
Οισοφαγική φάση
μετακίνηση του βλωμού μέσω του τραχήλου στη θωρακική μοίρα του οισοφάγου και από εκεί στο στομάχι, μέσω περισταλτικών κινήσεων (Logemann, 1998).
Οι Λογοθεραπευτές παίζουν κεντρικό ρόλο στην αξιολόγηση, διάγνωση και τη θεραπεία βρεφών και παιδιών με διαταραχές σίτισης και κατάποσης. Ο ρόλος τους στη δυσφαγία είναι καθοριστικός, αφού περιλαμβάνει την παροχή κλινικών / εκπαιδευτικών υπηρεσιών (διάγνωση, αξιολόγηση, σχεδιασμό και επεξεργασία), την πρόληψη, την εκπαίδευση, την οργάνωση και την έρευνα.
Πιο συγκεκριμένα, οι λογοπαθολόγοι/λογοθεραπευτές είναι υπεύθυνοι για:
- την παροχή πληροφοριών πρόληψης σε άτομα και ομάδες που είναι γνωστό ότι είναι σε κίνδυνο για παιδιατρική δυσφαγία και διαταραχές σίτισης, καθώς και σε άτομα που εργάζονται με άτομα που διατρέχουν κίνδυνο
- την εκπαίδευση άλλων επαγγελματιών σχετικά με τις ανάγκες των παιδιών με δυσφαγία και το ρόλο τους στη διάγνωση και τη διαχείριση της παιδικής δυσφαγίας
- τη διεξαγωγή αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων των κλινικών, και τον εντοπισμό φυσιολογικής και μη φυσιολογικής ανατομίας και φυσιολογίας στην κατάποση, τον εντοπισμό πιθανών ή δυνητικών διαταραχών της ανώτερης αναπνευστικής οδού
- συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την καταλληλότητα της αξιολόγησης, με τη σοβαρότητα και τη φύση της διαταραχής, την ερμηνεία των δεδομένων και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων που λαμβάνονται από εργαστηριακές εκτιμήσεις για την τελική διαμόρφωση προγραμμάτων θεραπείας, για την ασφαλή και επαρκή πρόσληψη τροφής από το στόμα
- άντληση πληροφοριών σχετικά με τη λειτουργία της κατάποσης από τα αποτελέσματα των διαδικασιών που εκτελούνται από διάφορες ιατρικές ειδικότητες
- διάγνωση παιδιατρικής δυσφαγίας
- παραπέμπουν τον ασθενή σε άλλους επαγγελματίες, όπως απαιτείται για να αποκλειστούν άλλες συνθήκες, να καθοριστεί η αιτιολογία, και να διευκολύνουν την πρόσβαση των ασθενών σε ολοκληρωμένες υπηρεσίες
- αποδοχή ιδιαίτερων πολιτισμικών στοιχείων καθότι σχετίζονται με τις επιλογές των τροφίμων, την αντίληψη της δυσκολίας, και τις πεποιθήσεις σχετικά με την παρέμβαση (Davis-McFarland, 2008)
- ανάπτυξη σχεδίων θεραπείας που ενσωματώνονται στις διατροφικές προτιμήσεις της οικογένειας, παρέχοντας θεραπεία, τεκμηρίωση της προόδου, και προσδιορισμό των κατάλληλων κριτηρίων αποθεραπείας
- παρέχουν σχετικές υπηρεσίες όταν κρίνεται απαραίτητο για την καθημερινή διαχείριση και θεραπεία στην τάξη/ ομάδα/ κοινωνική περίσταση
- συμβουλευτική παιδιών και των οικογενειών τους και η παροχή εκπαίδευσης για την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών που σχετίζονται με τη δυσφαγία
- υπηρετούν ως αναπόσπαστο μέλος μιας διεπιστημονικής ομάδας δυσφαγίας
- την παροχή ποιοτικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων
- την παροχή συμβουλών και τη συνεργασία με άλλους επαγγελματίες και μέλη της οικογένειας για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη του θεραπευτικού προγράμματος, ενώ παρέχουν εποπτεία και αξιολόγηση ανάλογα με την περίπτωση