Ενδοοικογενειακή βία

Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί στις μέρες μας ένα σημαντικό κοινωνικό φαινόμενο, παρουσιάζοντας ανησυχητικά ποσοστά με θύματα κυρίως γυναίκες, που αποτελούν το 80%-90 % των θυμάτων της κακοποίησης αλλά και παιδιά.
Η βία στους κόλπους της οικογένειας αποτελεί φαινόμενο διαπολιτισμικό πέρα από κοινωνικές τάξεις. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι είναι περίπου 31% ενώ υπάρχει μεγάλο ποσοστό αθέατης ενδοοικογενειακής βίας,  μόνο 1/20 περιστατικά καταγγέλλονται.

Η βία δεν έχει χρώμα, μόρφωση, φύλο, θρησκεία. Η ταπείνωση, η απόγνωση και μια καθηµερινότητά  γεµάτη από τρόµο είναι αυτό που επικρατεί πίσω από τις κλειστές πόρτες ενός σπιτιού, µε θύµατα-πρωταγωνιστές, µικρά παιδιά.

Σε µια εποχή που η αξιοπρέπεια πλήττεται καθηµερινά εξαιτίας και της οικονοµικής κατάστασης, τα κρούσµατα βίας αυξάνονται και η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί πολυσύνθετο και ιδιαίτερα πολύπλοκο κοινωνικό φαινόμενο. Οι επιπτώσεις της είναι αρνητικές και καταστροφικές για όλα τα άτομα ανεξάρτητα με την μορφή βίας την οποία υφίστανται.

Η βία στο εσωτερικό της οικογένειας μπορεί να εκδηλώνεται ως:

• Σωματική βία, που ορίζεται ως η συμπεριφορά κατά την οποία ένα άτομο πληγώνει και προκαλεί φυσικό πόνο εσκεμμένα σε κάποιο άλλο . Ως σωματική βία μπορεί να θεωρηθεί:
το σπρώξιμο, το χαστούκισμα, η κλωτσιά, το δάγκωμα με δύναμη, το ρίξιμο αντικειμένων ενώ βαριά σωματική βλάβη, θεωρείται οτιδήποτε προκαλεί πόνο, τραυματισμό ή και ακρωτηριασμό .

• Ψυχολογική βία ορίζεται ως η επαναλαμβανόμενη λεκτική ταπείνωση. Στην άσκηση ψυχολογικής βίας εμπεριέχεται:
ο επαναλαμβανόμενος έλεγχος, ο περιορισμός στην επικοινωνία του ατόμου με δικά του πρόσωπα, απαγόρευση της πρόσβασης του ατόμου στο οικογενειακό περιβάλλον, στο εισόδημα, στην χρήση περιουσιακών στοιχείων και απειλές.

• Σεξουαλική βία και παρενόχληση θεωρείται η πιο διαδεδομένη μορφής βίας, η οποία ασκείται κυρίως σε βάρος των γυναικών παρά των αντρών. Περιλαμβάνει όλες τις εμπειρίες της ανεπιθύμητης σεξουαλικής παρενόχλησης ή επίθεσης αλλά και απόπειρες βιασμού , που μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στο σπίτι, στο σχολείο, στο χώρο εργασίας της ή κ.α. . Συνήθως οι σεξουαλικώς κακοποιημένες γυναίκες δεν ανακοινώνουν την κακοποίηση τους στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας τους ή σε φίλους.

• Παραμέληση, που δύσκολα ορίζεται γιατί σχετίζεται με συμπεριφορές στις σχέσεις του φροντιστή . Χωρίς να υπάρχει σταθερός και ξεκάθαρος ορισμός είναι η συμπεριφορά παραμέλησης, η συμπεριφορά του φροντιστή που δεν μπορεί να ενεργήσει με τρόπο που θεωρεί δεδομένο η κοινωνία και ο οποίος είναι απαραίτητος για τις αναπτυξιακές ανάγκες του παιδιού.
Παραμέληση σε ενδοοικογενειακό επίπεδο, μπορεί να θεωρηθεί η πρόκληση ζημιάς σε ένα παιδί λόγω έλλειψης φροντίδας και εποπτείας ή η αποτυχία στην συναισθηματική επικοινωνία μεταξύ του ενήλικα και του παιδιού.

• Κακοποίηση παιδιών, η πιο συχνή μορφή ενδοοικογενειακής βίας.
Αν και είναι αποδεκτό ότι οι άντρες είναι οι κύριοι δράστες της βίας στις οικογένειες, εντούτοις βρέθηκε ότι τελικά οι γυναίκες είναι εκείνες που συχνότερα κακοποιούν σωματικά τα παιδιά τους, όπως και άλλα άτομα που είναι υπεύθυνα για την φροντίδα τους.
Πάνω από 1 στα 9 παιδιά έχουν βιώσει βία ενώ 1 στα 4 έχει βιώσει τουλάχιστον μία μορφή της . Η παρουσία σωματικής βίας στην παιδική ηλικία έχει μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσει σε ενδοοικογενειακή βία στην μετέπειτα ζωή του ατόμου .

• Κακοποίηση γυναικών, είναι η κακοποίηση των γυναικών που συμβαίνει σε όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα, σε όλες τις φυλές και σε όλα τα εκπαιδευτικά υποστρώματα από γιατρούς μέχρι οδηγούς φορτηγών. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι μεταξύ 10% και 60% των γυναικών έχει χτυπηθεί από το σύντροφο τους ή έχει δεχτεί φυσική επίθεση σε κάποια περίοδο της ζωής τους (Krantzetal.,2005).

• Κακοποίηση ανδρών, αποτελεί πρόκληση για την κοινωνία που οι άντρες είναι οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά «κυρίαρχοι» .  Σύμφωνα με τους Randle-Graham(2011) το 7,6% των αντρών (ενώ το 25% των γυναικών) έχουν δηλώσει ότι δέχτηκαν σεξουαλική ή σωματική επίθεση από την σύντροφό τους. Παράλληλα, έχει εντοπιστεί ότι οι γυναίκες είναι πιθανότερο να ασκούν ψυχολογική βία και να έχουν συμπεριφορές ζήλιας ή επίμονης κριτικής.
Αν και φαίνεται ότι το ποσοστό των επιθέσεων των γυναικών είναι μεγαλύτερο εντούτοις δεν προκαλούν τόσους τραυματισμούς όσους οι άντρες. Επίσης, όπως οι γυναίκες έτσι και οι άντρες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές σωματικές βλάβες και αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες. Γυναίκες που χτυπούν τους συντρόφους τους αυξάνουν τα ψυχολογικά προβλήματα όχι μόνο των συζύγων τους αλλά και των παιδιών τους (Straus, 2004).

Η ενδοοικογενειακή βία , όποια μορφή και αν έχει, είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν περιορίζεται στην οικογένεια στην οποία εκδηλώνεται αλλά σε ολόκληρη την κοινωνία.
Η παρέμβαση είναι αναγκαίο να πραγματοποιείται έγκαιρα. Η αντιμετώπιση των θυμάτων απαιτεί μεγάλη προσοχή, καθώς είναι άτομα που βρίσκονται σε δύσκολη θέση χωρίς ουσιαστικά να ευθύνονται. Βοηθήστε σωστά με τους σωστούς επαγγελματίες, χωρίς να γίνεστε “σωτήρες”.

Η ζωή πολλών παιδιών μένει για πάντα στιγματισμένη από το φόβο, την απελπισία, την ανασφάλεια. Τις περισσότερες φορές δυστυχώς οι ανάγκες των παιδιών μένουν χωρίς απάντηση και αντιμετώπιση.

Τα παιδιά παραμένουν τα σιωπηλά θύματα της βιας και είναι εκείνα που έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη φροντίδας και βοήθειας. Απλά χρειάζονται να μην κλείσουν οι πόρτες!