Αν αναζητήσουμε πραγματικά τι δοκιμάζεται περισσότερο το τελευταία διάστημα, ίσως να καταλήξουμε σε μια μόνο λέξη: όρια.
Τα όρια της υγείας, της κοινωνίας, της λογικής σκέψης, της ηθικής, της επιστήμης, τα προσωπικά μας όρια δοκιμάζονται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Ποια ήταν όμως τα όρια σε όλα αυτά; Υπήρχαν; Έχουμε;
Τα όρια αποτελούν βασική έννοια για τη λειτουργία των συστημάτων. Ορίζονται από το σύνολο των κανόνων που διέπουν τον τρόπο επικοινωνίας και τη γενικότερη συμπεριφορά των μελών που αποτελούν το σύστημα . Η ευελιξία τους αποτελεί και το βασικότερο στοιχείο που καθορίζει την ποιότητα και τη λειτουργικότητα του οποιοδήποτε συστήματος αναφερόμαστε.
Σύστημα αποτελεί η οικογένεια, το σχολείο, το εργασιακό περιβάλλον, προσωπικές σχέσεις, οτιδήποτε μας περιβάλλει μπορεί να θεωρηθεί ένα μικρό σύστημα. Συστήματα που δοκιμάζονται καθημερινά και έντονα, αμφισβητούνται, αποδοκιμάζονται, με τα όρια να αποδεικνύονται ασαφή και να δημιουργούν σύγχυση στα μέλη τους.
Ποια είναι τα υγιή όρια;
Στις όποιες σχέσεις μας, η ύπαρξη υγιών προσωπικών ορίων σημαίνει την ανάληψη προσωπικής ευθύνης για τις πράξεις και συναισθήματα μας, ενώ δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τις πράξεις και τα συναισθήματα άλλων. Αυτό σημαίνει απλά ότι αντιλαμβανόμαστε πότε μπορούν να μας χειριστούν και δεν το επιτρέπουμε στον εαυτό μας – διατηρώντας πάντα τον τίτλο του “καλού παιδιού” λέγοντας όμως όχι .
Τα άτομα με υγιή όρια καταλαβαίνουν ότι είναι παράλογο ότι δύο άτομα θα συμφωνούν 100 % και θα ικανοποιούν την όποια ανάγκη έχει ο άλλος. Κατανοούν επίσης ότι μια υγιής σχέση δεν αφορά τον έλεγχο των συναισθημάτων του άλλου, αλλά το ότι καθένας υποστηρίζει τον άλλο στην ατομική του ανάπτυξη και στην επίλυση των δικών του προβλημάτων.
Στην εργασία, το να έχετε υγιή όρια σημαίνει να μπορείτε να αναλάβετε την ευθύνη για τη δική σας εργασία και τα αποτελέσματα της- και να εργάζεστε με τρόπο που θα βοηθά τους άλλους να λύσουν τα δικά τους προβλήματα, αντί να αναλαμβάνετε την ευθύνη για όλα. Αυτό μπορεί να αποτελεί λεπτή διαχωριστική γραμμή για να διατηρήσετε τις ισορροπίες, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν θέματα ισχύος και δεν είστε εσείς σε αυτή την θέση.
Τα όρια οδηγούν σε αυτοπεποίθηση, συναισθηματική σταθερότητα και μειωμένο άγχος – γιατί δίνουν μια αίσθηση ελέγχου, χωρίς όμως να αποτελούν περιορισμό.
Πώς εκδηλώνονται τα λανθασμένα όρια στην εργασία;
Νιώσατε ποτέ ότι το μόνο που κάνετε στην εργασία σας είναι να απαντάτε σε ερωτήματα ή μηνύματα όλη την ημέρα;
Νιώθετε να είστε στο έλεος των αναγκών των συναδέλφων εις βάρος των δικών σας; Ή μήπως, σκέφτεστε ότι πρέπει να “σώσετε” την ομαδική δουλειά και να διορθώσετε τυχόν προβλήματά της εργασίας συχνά;
Νομίζετε ότι οι άνθρωποι της εργασίας σας το εκμεταλλεύονται; Ακόμα χειρότερα: Νιώθετε υπεύθυνοι για πράγματα που δεν μπορείτε να ελέγξετε;
Εάν η απάντηση σε οποιαδήποτε από αυτές τις ερωτήσεις είναι «ναι», τότε ξέρετε και αισθάνεστε πόσο απογοητευτική και μη παραγωγική μπορεί να είναι η έλλειψη ορίων. Το πρόβλημα με τα όρια στην εργασία είναι ότι τροφοδοτούν έναν φαύλο κύκλο.
Η ύπαρξη λανθασμένων ορίων συχνά σημαίνει ότι ανταποκρίνεστε στις ανάγκες και τις προσδοκίες άλλων αλλά σε βάρος των δικών σας.
Αυτό οδηγεί σε απώλεια ελέγχου της δουλειάς και της αποδοτικότητας σας, κάτι που δεν είναι μόνο απαγοητευτικό, αλλά οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη κατάχρηση των ορίων σας και αυξάνει τις προσδοκίες του περιβάλλοντος ότι θα είστε διαθέσιμοι κατ ‘απαίτηση ανεξάρτητα από το κόστος που θα έχει για εσάς.
Πως θα θέσω υγιή όρια;
Να διεκδικείς τα όριά σου και χωρίς αμφιβολία θα γίνουν δικά σου , γιατί…
κάθε όριο δεν είναι το σημείο όπου κάτι σταματάει, αλλά το σημείο απ’ όπου κάτι νέο αρχίζει, σε απελευθερώνει .